همه چیز درباره هوش مصنوعی و تاریخچه آن؛ هوش مصنوعی روز به روز در زندگی ما به میزان بیشتری تأثیر می‌گذارد، به‌خصوص با ظهور تراشه‌های هوش مصنوعی و کاربردهای متنوع آن در گوشی‌های هوشمند که جزئی از آخرین ترند‌های فناوری هستند. اما ریشه‌های این تکنولوژی به دهه‌ی 50 میلادی بازمی‌گردد. زمانی که «دانشگاه دارتموث» در ایالات متحده یک پروژه تحقیقاتی در زمینه هوش مصنوعی را آغاز کرد. علاوه بر این، می‌توان در آثار و فعالیت‌های شخصیت‌هایی همچون «آلن نیوئل»، «هربرت ای. سیمون» و «آلن تورینگ» نیز ریشه‌هایی از هوش مصنوعی را پیدا کرد.
هوش مصنوعی چیست؟
هوش مصنوعی به عنوان یک شاخه از علوم کامپیوتر تعریف می‌شود که به منظور خودکارسازی رفتارهای هوشمندانه به کار می‌رود. با وجود اینکه تعریف دقیقی از هوش وجود ندارد، تعریف مشخصی از هوش مصنوعی نیز ارائه نشده است. عموماً این اصطلاح برای توصیف سیستم‌هایی استفاده می‌شود که به دنبال شبیه‌سازی و تقلید هوش و رفتارهای انسانی هستند، از جمله استفاده از ماشین‌ها. این اهداف ممکن است با الگوریتم‌ها و الگوهای ساده‌تر دستیابی پیدا کنند، اما در برخی موارد نیاز به الگوریتم‌ها و روش‌های بسیار پیچیده‌تر است.
بررسی تاریخچه هوش مصنوعی
در دوره گذشته، هوش مصنوعی از طریق تلاش‌های فیلسوفان و ریاضی دانانی مانند جرج بول و طرح قوانین منطقی به وجود آمد. با ظهور رایانه‌های الکترونیکی در سال 1943، دانشمندان با چالش‌های جدیدی مواجه شدند که به نظر می‌رسید تکنولوژی امکان شبیه‌سازی رفتارهای انسانی را فراهم می‌کند. آلن تورینگ، که به طور خاص به عنوان پدر هوش مصنوعی شناخته می‌شود، در سال 1950 آزمونی مشهور را ارائه کرد. در سال 1956، گروهی از محققان کنفرانسی برگزار کردند که در آن توسعه ماشین‌هایی با هوش مشابه انسان مورد بحث قرار گرفت. این کنفرانس باعث اضافه شدن هوش مصنوعی به رشته‌های دانشگاهی شد.
تحقیقات در این زمینه در دهه‌های 1950 و 1969 با سرعت رشد می‌کردند، اما با محدودیت‌های قدرت محاسباتی در دهه 1970 متوقف شدند. در دهه‌های 1980 و 1990، الگوریتم‌های یادگیری ماشین معرفی شدند و سیستم‌های خبره برای تصمیم گیری مانند انسان طراحی شدند. در سال 1977، سیستم‌های هوش مصنوعی در بازی‌های پیچیده مانند شطرنج از توانایی‌های انسان پیشی گرفتند. این فرآیند توسعه به صورت چشمگیری ادامه یافت و هوش مصنوعی به بخش ضروری از زندگی انسان تبدیل شد. امروزه، ما با مجموعه‌ای گسترده از کاربردهای هوش مصنوعی مانند ابزارهای مختلف مانند چت GPT، دستیاران مجازی، وسایل نقلیه خودران و غیره روبه‌رو هستیم.
هوش مصنوعی چه اهدافی را دنبال می‌کند؟
هوش مصنوعی یک زمینه میان رشته‌ای است که از ادغام علوم گوناگونی مانند مهندسی اطلاعات، روان‌شناسی، علوم کامپیوتر، ریاضیات و فیزیک به وجود آمده است. هدف اصلی این علم، دستیابی به هوش عمومی یا General AI است که شامل توانایی‌های گوناگونی از جمله استدلال، پردازش زبان طبیعی، درک محیط اطراف، یادگیری و تدوین استراتژی می‌شود.
مکانیسم و نحوه عملکرد هوش مصنوعی
به طور خلاصه، مکانیزم عملکرد ماشین‌های هوش مصنوعی بر پایه تجزیه و تحلیل حجم وسیعی از داده‌ها و سپس ساخت مدل‌ها بر این اساس استوار است. این ماشین‌ها بر مبنای مدل‌های ساخته شده، تصمیمات یا نتایج مورد نیاز را ارائه می‌دهند. به عنوان مثال، فرآیند جستجوی صوتی و تصویری در گوگل، با تحلیل عناصری چون زبان، المان‌ها و رنگ صورت می‌گیرد تا دقیق‌ترین نتایج ممکن، متناسب با گفتار و محتوای موجود در اینترنت به کاربر ارائه شود. گوگل برای ارائه این خدمات و سایر ویژگی‌هایش به شرکت‌های متعددی در زمینه هوش مصنوعی متکی است.
پرینتر لیزری اچ پی مدل laserjet pro m404dw
با اینکه دهه‌ها از مطرح شدن مفهوم هوش مصنوعی می‌گذرد، این فناوری همچنان نیازمند نظارت و دخالت‌های انسانی است. هرچند در برخی حوزه‌ها مانند بازی‌های ویدئویی به مرحله‌ای رسیده که دیگر به نظارت انسانی نیاز ندارد اما در اکثر سیستم‌ها همچنان نیاز به حضور انسان برای بهبود و‌ارتقا مدل‌سازی و اصلاح خطاها احساس می‌شود.
آشنایی با تاریخچه هوش مصنوعی در ایران
در دهه 50 شمسی، با تأسیس سازمان انرژی اتمی ایران در سال 1353، فعالیت‌های مرتبط با هوش مصنوعی در این کشور آغاز شد. یکی از پروژه‌های مهم آن دوران، توسعه سیستم کنترلی مبتنی بر هوش مصنوعی بود که در نیروگاه هسته‌ای بوشهر به کار گرفته شد. همچنین، اولین کنفرانس هوش مصنوعی در تهران در سال 1371 برگزار شد و پس از آن، موسسات تحقیقاتی خصوصی و دولتی در این زمینه فعالیت آغاز کردند. انجمن هوش مصنوعی و پردازش سیگنال ایران نیز در سال 1376 تأسیس شد.
از آن زمان به بعد، پیشرفت‌های مهمی و چشمگیری در حوزه هوش مصنوعی، به ویژه در زمینه‌های پردازش زبان طبیعی، یادگیری ماشینی و روباتیک، انجام شده است. ایجاد اپلیکیشن‌های مختلفی مانند جعبه‌ابزار Parsi NLU Toolkit برای پردازش زبان فارسی و کتابخانه یادگیری ماشینی ماهوت (Apache Mahout) نیز در این دوره صورت گرفته است.
به طور کلی، ایران جامعه‌ای فعال از محققان هوش مصنوعی دارد و در دهه‌های گذشته فعالیت‌ها، مقالات و استارتاپ‌های مرتبط با هوش مصنوعی در این کشور رشد یافته است. با این حال، هوش مصنوعی در ایران هنوز به دور از کشورهای پیشرو در این زمینه است.
آینده هوش مصنوعی چگونه خواهد بود؟
در آینده، احتمالاً هوش مصنوعی نقش مهمی در حل چالش‌های بزرگ اجتماعی مانند تغییرات اقلیم، امنیت سایبری، بهداشت و درمان خواهد داشت. با این حال، نگرانی‌هایی درباره پیامدهای اجتماعی و اخلاقی آن وجود دارد، به خصوص زمانی که تکنولوژی هرچه پیشرفته‌تر و مستقل‌تر می‌شود. در توئیت خود، جولیان باربیر (Julien Barbier) به این مسئله اشاره می‌کند که با توسعه بیشتر هوش مصنوعی، این فناوری به طور گسترده‌تر بر جوانب مختلف زندگی ما تأثیر خواهد گذاشت، از جمله تصمیم‌گیری، نحوه کار و ارتباط و شیوه یادگیری.
سخن پایانی
فناوری هوش مصنوعی یا “Artificial Intelligence” به عنوان یک فناوری پیشرفته و جذاب، در حال حاضر در همه جای دنیا به طور گسترده مورد بحث و بررسی قرار دارد. افراد از کاربردهای منحصر به فرد و برتر آن در زمینه‌های مختلف حرفه‌ای و کاری بهره می‌برند. هوش مصنوعی، با شروع ایده‌ها و مفاهیم ساده‌تر سال‌ها پیش، از طی مسیری طولانی از تکامل و پیشرفت عبور کرده و به جایگاهی که امروز دارد رسیده است. این پیشرفت و تکامل همچنان ادامه دارد و به احتمال زیاد در آینده نزدیک، هوش مصنوعی ممکن است به گونه‌ای فراگیر شود که کل زندگی ما را شکل دهد.
انتهای رپورتاژ آگهی/
